zaanstad Archieven - De Zaanse Dichterskring

Bundel te koop: Walvisvaarders

Vier jaar Zaanstad in gedichten

In 2017 begonnen Jeroen en Ellis aan een avontuur: samen werden ze stadsdichters van Zaanstad. In 2019 ging Ellis alleen verder en in april loopt haar periode af. Tijd om de balans op te maken: samen schreven ze meer dan 100 gedichten.

Een selectie daarvan komt in de bundel Walvisvaarders Stadsdichter 075. Met foto’s, met geschiedschrijving en met een vrolijke vormgeving.

Walvisvaarders is een cadeau aan Zaanstad. Op verschillende plekken zal de bundel ter inzage voor Zaankanters beschikbaar zijn.

Maar wil je de bundel in je boekenkast? Bestel ‘m dan gewoon! Dat kan bij ZPINK – beweging voor woordkunst ->-> HIER.

De bundel wordt na half april thuis bezorgd en kost €22,50.

Ellis van Atten 2021-03-25T17:01:46+00:00 Nieuws Stadsdichters Zaanstad|

Februaristaking – Op een dag breekt het

Op een dag breekt het

Op een zeker moment breekt het

en kruipen angst, woede en ontzetting

uit het ei. Krokussen steken de kop op en kleuren de

zwarte aarde om de vorst uit de grond te verdrijven

Tussen de kleine getypte letters

schreeuwt een handgeschreven protest

Staakt! Staakt! Staakt!

Het pamflet verspreidt zich als een

olievlek. Als teken van verzet

wordt het werk neergelegd

Alles staat stil

Geen tram rijdt

geen kraan loopt

Fabrieken en machines zwijgen

De arbeiders – de mensen – komen op stoom

De massa marcheert van Dam naar Dam

De massa scandeert en strijdt

tegen de beperkte houdbaarheid

van menselijkheid.

Het was 1941

De krokuskoppen waren kansloos in

bevoren aarde. Inkt droogde op,

stemmen werden gesmoord. Het

protest werd gebroken. De vijand

bleef moorden

Ondergronds smeulde het, wortelde weerstand

en bleef de aarde in beweging. Want – hoe dan ook –

op een dag breekt het en kruipen liefde, vrede en

rechtvaardigheid uit het ei.

Het is 2021

Krokussen, tulpen en narcissen steken hun koppen

op en kleuren onze wereld. Wij zijn vrij

Schreeuw het uit!

En verzet je tegen alles wat tegen mensen lijkt te zijn

Breek als het nodig is – ook al zijn de signalen klein

ZaanPride: Zie je?

Zie je?

Op het eerste gezicht is een bos

groen en overal hetzelfde

Maar als je er midden in staat

je oog laat rondgaan, zie je het! Zie je het?

Het ene bos heeft blad, het andere naalden

of lange lianen. Er zijn bomen met vruchten:

zoetsappig, scherp stekelig of ruw

in vele kleuren en smaken

Toch stroomt door iedere boom levenssap

waardoor ze groeien en de hemel aan

kunnen raken

Vogels hebben allemaal vleugels

toch is de ene vogel de andere niet,

de één start kaal en de ander met dons

Er zijn zwemmers, lange afstandvliegers,

bidders en hardlopers. De ene zingt,

de ander kwaakt, kukelt of klopt

tegen holle basten van bomen

Toch beginnen ze allemaal in een ei

en krabben zich – als ze groot zijn –

tussen de veren

Op het eerste gezicht lijken ze niet op elkaar

Mensen verschillen van kleur, van bouw,

van geslacht, van haar, van seksuele voorkeur

Ze zingen met hoge stemmen of juist hele lage,

bewegen vloeiend, zwevend als danseressen

of zijn houterig als marionetten

Mensen lijken niet op elkaar

totdat je er tussen gaat staan

en om je heen kijkt. Zie je?

Alle mensen bewaren hun hart

op dezelfde plek. Soms is het verborgen,

nog niet ontdekt. Maar ieder kloppend hart

tikt tegen de ruwe bast tot sappen gaan stromen

de bladeren zich ontvouwen en reiken

naar de hemel, waar alle kleuren

een plek zoeken in de regenboog.

Wat lijken we op elkaar! Zie je?

Ellis van Atten 2020-06-20T07:26:04+00:00 Gedichten Ellis van Atten, Nieuws Stadsdichters Zaanstad|

Zondag 17 november 2019: De Zaanse Dichterskring swingt!

Zondagmiddag 17 november is Lokaal de Kroon in Wormerveer vanaf 14.30 tot ongeveer 17.00 gevuld met muziek en dichters. Dichters van de Zaanse Dichterskring en daarbuiten! Kom lekker luisteren! En schrijf je zelf ook gedichten, neem ze mee voor het open podium.

Ellis van Atten 2019-11-10T10:46:10+00:00 Nieuws Zaanse Dichterskring|

Kristallnacht – Meer dan glas

Zaterdagavond 9 november 2019 was de herdenking van de Kristallnacht in 1938, georganiseerd door het 4-5 mei comité van Zaanstad.

Een avond met muziek van Bouk Bouwmeester, een documentaire, een gesprek met Erik Schaap van het Discriminatiebureau Zaanstreek Waterland en gedichten van Gerrit van den Nieuwendijk, Hans de Roo en stadsdichter Ellis van Atten. Het gedicht van Ellis lees je hier:

Meer dan glas

De angst tussen haar tanden

knarst harder dan het glas

onder haar voeten

In de koude hand van moeder

balt zij haar drijvende knuist

De kinderen waar ze gisteren mee speelde:

vandaag vreemden

En op straat klinkt een lied dat

zij niet mee kan zingen,

niet kan overstemmen

Geluidsgolven breken tegen haar borst

Hartslag ontregelt. De wereld. Chaos,

waarin het ritme van de marcheerders

met onverwachte precisie

het kind tussen de ogen raakt

met scherpe messen

Waar licht aan het plafond hing,

gaapt nu een gat naar boven:

grauwe sterrenhemel,

zonder slaap, zonder dromen

Matrassen met ruggen tegen de muur

Gesloten ogen. Het kind ruikt rook

Vuur

Overal vuur

Het smeult na waar wetteloze wolven

hun vette vingers drukten op Thora-rollen

Herschreven boeken slaan

de grond weg onder haar voeten

Het kind is offer, lam voor de slacht

Melk wordt met haar bloed opgedronken

Druiven worden gebroken voor zure wijn

Onder de stampende laarzen

breekt meer dan glas

Op het perron staat een moeder

met lege handen

De trein rijdt

Het kind zwaait en vangt scherven

©ellis van atten

Ellis van Atten 2019-11-10T10:40:19+00:00 Gedichten Ellis van Atten, Nieuws Stadsdichters Zaanstad|

Tussen de rails

Ellis van Atten 2019-05-27T12:27:19+00:00 Nieuws Stadsdichters Zaanstad|

Het is altijd mei in de poëzie!

Wat hebben Herman Gorter en jonge dichters van nu met elkaar te maken? Op het eerste oog misschien niets. Voor mij kwamen ze dit weekend samen. Deze zondagmorgen puzzelde ik nog wat aan het gedicht over Herman Gorter voor de Literaire Salon in het Zaantheater, en gebruik daarin zijn zin ‘bloesem dat uit zijn hulsel barst’. Ongeveer die zin hoorde ik gisteravond bij de Poetry Circle in Amsterdam, waar jongeren tussen 15-25 jaar Spoken Word bedrijven.

Ongeveer die zin omschrijft mijn beleving van de avond in Amsterdam. Jongeren die wat te zeggen hebben, onzeker zijn en dat samen overwinnen, gebruik maken van hun eigen stem, hun eigen inzicht. Jongeren die gaan bloeien. ‘Een nieuwe lente, een nieuw geluid’ om maar met Gorter te spreken.Ik ben enthousiast. Over Herman Gorter én over de dichters bij Poetry Circle. En puzzelde nog wat aan het gedicht, dit is het geworden:

Herman Gorter, en dan

Een februarizon spartelt over het knerspende ijs van de Zaan,
zoent een vader, een moeder. Met zachte krakende kussen
fuseren twee cellen tot één schittering in het echtelijk bed
Een komeet, een licht aan de donkere hemel
bedreven in het verbeelden
van wat mooi, wat schoon,
wat zinnenstrelend is

Het zaad van de vader legt geen woorden in de mond
Moeders zachte ogen kijken, haar handen leiden – zonder sturen
De boreling wordt geen spreker van genen
Zijn gedachten: een oerknal in november 1864
Zijn schepper doopte hem met vloeibaar inkt

Het ijs onder zijn sterke beentjes smelt door het warme gefluister
van zijn moeder. Hij herhaalt haar Griekse alfabet
Herhaalt klanken. Ontdekt melodie in het spreken
Poëzie in woorden. Woorden in alles
Het groene gras. De blauwe koepel
Na een vertraagde ontsluiting
wordt de dichter geboren

Zijn volle lippen raken lichtvoetige nymphen
fluiten verzen vol verlangen, vol vuur
De liefde – licht als zuurstof – katalysator
voor sensitieve literatuur

Zijn polygame hart verwijdt, bestrijdt,
komt in beweging tegen oneerlijkheid
Hij vangt de bal van verontwaardiging
in bevrijdende woorden
vol van zijn natuur:

een explosief dat sporen uitgooit en
als een bloesem uit zijn hulsel barst
Zijn kinderloze zwijgen als dravende paarden
die zweven boven de weide
vol madelieven en boterbloemen
Zijn draden zijn geweven in ons nest van woorden
In onze poëzie fluiten vogels zijn melodie
Zijn meisjes spelen een reidans in
ons fonkelende landschap
waar frisgroene flapbladeren
zich ontrollen en cirkelen
naar de zon

Het is Mei. Voor altijd mei

Ellis van Atten 2019-04-14T10:32:07+00:00 Nieuws Stadsdichters Zaanstad|

Kinderzwerfboeken in Poelenburg

Boeken kun je prima delen! In Poelenburg werd de komst van vier nieuwe kinderzwerfboekstations gevierd met een officieel openingsfeest. Een wethouder, kinderen, een goochelaar en heel veel boeken. Stadsdichter Ellis van Atten mocht er een gedicht bij schrijven en laten horen. In de Zaankanter een mooi verslag, hieronder het complete gedicht.

Zwervende boeken

Er zijn zwervers op dit station
met dikke jassen van gekleurd karton
Ze zijn dik, dun, nieuw en soms tot op de draad versleten
met gevouwen bladzijden, krassen en gescheurde regels

Er zijn zwervers op reis door Nederland
Ze gaan van hand tot hand tot hand tot hand
naar huizen, scholen, dorpen en steden
en ook in Poelenburg zijn ze neergestreken

Heb jij ze al gezien? Heb jij ze al gelezen?

Er zijn zwervers met alleen maar woorden
Er zijn zwervers met heel veel plaatjes
en er zijn zwervers met allebei

Het zijn allemaal zwervers met mooie verhalen
met ernstige, vrolijke, grappige praatjes
Ze zijn soms verdrietig en dan weer helemaal blij
Net zoals mensen en net zoals jij

Als je een zwerver meeneemt in jouw hand
en je gaat lezen, kom je thuis in een ander land
waar echt alles kan

Vaar op een wolk, vind een brief in een fles
Klim in een boom tot aan de sterren. Neem hapjes van de maan
Word zelf een prinses. Dans met banaan. Wilde dieren praten
Een auto met benen. Een vis die kan vliegen
Een gevecht met gevaarlijke piraten

In boeken kan alles, echt alles bestaan
Jouw gekste dromen lijken dan even
ECHT waar!

De zwerver – of zeg maar: het zwervende boek –
kan bij jou blijven wonen of verstoffen in een hoek
of kan verhuizen naar een leesgierige buur
en jij kunt op dit station weer op zoek
naar een nieuw leesavontuur

Ellis van Atten 2018-12-19T23:53:32+00:00 Gedichten Ellis van Atten, Nieuws Stadsdichters Zaanstad|

Stadsdichter en Sinterklaas

Stadsdichter Ellis van Atten viert geen Sinterklaas. Te druk met het schrijven van Sinterklaasgedichten! Zoet voor het programmaboekje van Sintstad bij de landelijke intocht van Sinterklaas. En een traditioneel gedicht als toeschouwer van hopeloze discussies over tradities. Tradities, die wat haar betreft niet vaak genoeg kunnen veranderen.

Traditioneel Sinterklaasgedicht

Piet verbijt zijn tranen, koukleumend op de boot

onder de mantel van Sint verborgen. Windvrij droog

Zijn ogen, zijn zwarte masker geheel intact

De klemoorring afgezakt, ontbloot de lel. Roze babyhuid!

Bruine stijle haren piepen onder de zwarte krullen uit

En de kinderen met scherpe ogen en een scherpere stem

herkennen zijn gympen (als die van hun grote neef)

Hij begraaft zijn ware gezicht in grappen en grollen

Traditie slaat een grauwe mantel om hem heen

Troebel zijn ogen, blind voor wat kinderen al hebben ontdekt

Achter ieder opgetrokken masker schuilt een kleurrijk mens

die wil worden gezien en niet wil worden gekwetst

De kinderen met scherpe ogen en een scherpere stem

snijden de verpakking door en gooien het ver weg

Zonder balast en met neef Piet op nieuwe schoenen

gooien ze de koppen in de wind en varen ze

vliegensvlug naar een feest van vriendschap en

o ja

Sint, wie was dat ook alweer?

Stadsdichter 075

Ellis van Atten 2018-12-05T11:30:40+00:00 Nieuws Stadsdichters Zaanstad|

1ste klas cultuur

Een ei is geklutst vlug ondersteboven
ingepakt en teruggelegd naast een gracht
het broeden kan weer beginnen
een nest vol toekomstbloemen
Verlichting in groen plastic verpakt
Nieuwe ronde, nieuwe kansen?
Onontgonnen grond aan het volk
Teruggegeven luchtkastelen
De nieuwe dienstregeling gaat vandaag in
nu het massieve monster is gebroken
Niet rechtsgeldige verdoving werkt averechts
Een fraai verhaal op sterk water gezet
Een kloppende kater geeft zich over
Gewonnen met Zaanse tongval

Bij de onbewaakte spoorwegovergang
fluit een slapende conducteur de stad wakker
Dansen in de open lucht

Ondertussen:
Tussen clusterbommen op kromme assen
en hippe Hembrugyuppen kan deze stoptrein
weer gaan rijden langs de golfslag van de Zaan
Samenscholing beloond met mooie cijfers
Reizen richting een open einde

Ellis van Atten 2018-06-26T16:03:57+00:00 Nieuws Stadsdichters Zaanstad|